امید و آرزو، در صحیفه سجادیه

بسمه تعالی

 

امید و آرزو، در صحیفه سجادیه

پرهیز از آرزوهای دور و دراز

امید و آرزو اگر به درستی در انسان شکل گیرد، مایه گرمی و حرارت زندگی انسان و سبب ایجاد شوق و شور در راه رسیدن به هدف‏هاست. انسانی که وجودش از امید و آرزو تهی است. از نعمت شادابی و نشاط بی‏بهره است. در نتیجه، از پویایی و پیشرفت باز خواهد ماند.

 

در حکایت است که عیسی مسیح علیه‏السلام روزی پیرمردی را دید که با بیل مشغول زیر و رو کردن زمین بود. حضرت عیسی علیه‏السلام عرضه داشت: خدایا! امید و آرزو را از دل او بیرون کن! پیرمرد بیل را رها کرد و به استراحت پرداخت. دوباره حضرت عیسی علیه‏السلام فرمود: خدایا امید و آرزو را به او برگردان. پیرمرد برخاست و مشغول کار شد. حضرت عیسی علیه‏السلام سبب را از او پرسید. او گفت: مشغول کار بودم که با خود گفتم: تو پیر شده‏ای تا کی باید کار کنی؟ پس بیل را انداختم و به استراحت پرداختم. پس از آن دوباره با خود گفتم که باید تا پایان عمر به راحتی زندگی کنی. پس به امید و آرزوی راحتی، دوباره به سوی بیل رفتم و مشغول کندن زمین شدم».

 

از نگاه آموزه‏های دینی، اصل داشتن آرزو پذیرفته شده است. آنچه اسلام پیروانش را از آن باز داشته، آرزوهای طول و درازی است که نه تنها هرگز بدان‏ها دست نمی‏یابند، بلکه انسان را به غفلت و بی‏خبری می‏کشانند و او را از رسیدن به حقیقت باز می‏دارند، چنان‏که امام علی علیه‏السلام «آرزوی دراز را عامل فراموشی امر آخرت معرفی می‏فرمایند.» امام سجاد علیه‏السلام نیز در صحیفه سجادیه، در مواردی بسیار از طولانی بودن آرزو به خدای مهربان پناه می‏برد، از جمله در نیایشی می‏فرماید: «بارالها! به تو پناه می‏بریم از اینکه قصد خیانت با کسی کنیم یا به اعمال عجب بورزیم و آرزوهای خود را دراز سازیم».

 

پیام متن:

از اثرگذاری آرزو در پویایی زندگی و لزوم پرهیز از زیاده‏خواهی در آرزوها به سبب پی‏آمدهای زیان‏بارشان غافل نباشیم.

 

اهتمام به عمل صالح، به جای آرزوی دور و دراز

در تربیت اسلامی، به همان اندازه که از درازی آرزو نهی شده، به انجام دادن عمل صالح و غنیمت شمردن لحظه سفارش شده است. این سخن، در واقع هشداری است به انسان که با تصویر کردن امیدهای دست نیافتنی یا آرزوهایی که برای رسیدن به آنها سرمایه عمر به هدر می‏رود، خود را از سعادت ابدی محروم نسازد و از مسئولیت اصلی‏اش باز بماند؛ زیرا ممکن است، فردایی برای جبران کار نباشد. پیامبر اعظم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم در حدیثی می‏فرماید: مبادا که با درنظر گرفتن آرزوها، کارهای واجب را برای فرداها بگذاری؛ زیرا سرمایه تو همین امروز است که در آنی نه فردا (یی که هنوز نیامده).» شتاب سنجیده در انجام دادن کارهای شایسته به جای پروراندن آرزوهای دراز در سر، درس مهمی است که از مکتب تربیتی امام چهارم علیه‏السلام در صحیفه سجادیه می‏آموزیم. آن حضرت در مناجاتی با پروردگار چنین توفیقی را از درگاه احدیت می‏خواهد: بارالها! بر محمد و آل او درود فرست و ما را از آرزوی دور و دراز باز دار و آرزوی دراز ما را با کردار درست، کوتاه (و معتدل) ساز. تا اینکه به پایان رساندن ساعتی را از پی ساعتی و به سر بردن روزی را از پس روزی و به هم پیوستگی نفسی را به نفسی و پیوستن گامی را به گامی آرزو نکنیم (و همواره درصدد بهره‏مندی از لحظه‏ای باشیم که درآنیم).

 

پیام متن:

ضرورت غنیمت شمردن لحظه‏های عمر و پرداختن به کار و تلاش سودمند به جای دل سپردن به آرزوهای دراز، انکارناپذیر و مسئولیت‏آفرین است.

 

چو دی رفت و فردا نیامد به دست  حساب از همین یک نفس کن که هست 

 

خطر آرزوهای دور و دراز

آرزوهای دور و دراز، افزون بر آنکه نشانه خام‏اندیشی انسان است، فکر وی را از توجه کردن به واقعیت‏های زندگی باز می‏دارد و او را در راه رسیدن به این آرزوها به لغزش‏های فراوان دچار می‏کند. بر این اساس، خداوند در قرآن کریم وجود گرایش انسان به چنین آرزوهایی را وسوسه و القای شیطان می‏داند و می‏فرماید: یَعِدُهُمْ وَ یُمَنّیهِمْ وَ ما یَعِدُهُمْ الشَّیْطانُ اِلاّ غُروُرا. (نساء:120) شیطان به آنان وعده می‏دهد و ایشان را در آرزوها می‏افکند و (البته) جز غرور (و فریب) به آنان وعده‏ای نخواهد داد.

 

امام سجاد علیه‏السلام ، رهایی از دام چنین آرزوهای فریب دهنده و تباه کننده را از خداوند درخواست می‏کند و از حضرتش می‏خواهد که برای تعدیل در آرزوها، همواره یاد مرگ را در برابر چشمانش مجسم بدارد. نیایش آن حضرت در این باره چنین نغز و تأمل برانگیز است: خدایا! ما را از نیرنگ (و فریب) آرزو سلامت دار و از شر آن ایمن گردان و مرگ را در برابر دیدگان ما مجسم کن و ما را چنان مکن که یک روز در یاد مرگ باشیم و روز دیگر آن را فراموش کنیم (بلکه توقیمان ده تا همواره به یاد آن باشیم).

 

پیام متن:

آرزوهای دور و دراز به حکم آنکه ریشه در وسوسه‏های شیطانی دارد، همواره برای انسان زیان‏بار است و یکی از راه‏های مؤثر برای کنترل چنین آرزوهایی، یاد کرد بسیار از مرگ است.

 

آرزوی داشتن فرزند صالح

از جمله خواسته‏های قلبی انسان مؤمن، آرزوی داشتن فرزندان صالح است تا مایه روشنی چشم او نزد پروردگار و ذخیره روز قیامت او باشند. امام علی علیه‏السلام داشتن چنین فرزندانی را آرزوی باطن خویش معرفی می‏کند و می‏فرماید: به خدا سوگند! من هرگز از خداوند فرزندی خوب‏رو و خوش قامت نخواستم. از پروردگارم درخواست کردم فرزندانی عطایم کند که همواره در حال ترس از خدا و همیشه متوجه و به یاد او باشند. تا وقتی با این ویژگی‏ها به آنان می‏نگرم که فرمان‏بردار خدای متعال هستند، چشمانم به ایشان روشن شود. امام سجاد علیه‏السلام نیز در صحیفه سجادیه، نیایشی را به طور کامل درباره فرزندان خویش اختصاص داده و پاک نهادی و داشتن ویژگی‏های نیک روحی را برای آنان درخواست می‏کند: بارالها! بر من به بقای فرزندانم و به اصلاح کردن ایشان و بهره‏مندایم از آنان منت گذار و آنان را نیکوکاران و پارسایان و بینایان و شنوایان و فرمان‏برداران خودت قرار ده؛ آمین.

 

پیام متن:

آرزوی داشتن فرزندان صالح و دعای خیر برای آنان، از مهم‏ترین و باشکوهترین خواسته‏های پدر مسئولیت‏پذیر از خداوند رحمان است.

 

 

 

 

نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:39 عصر روز جمعه 87 فروردین 16

نظرات شما ()