امید و نقش تربیتى آن در زندگى انسان
مقدّمه
«تربیت» از جمله مسائل مهمى است که از دیرباز توجه معلمان و متولّیان آموزش و پروش را به خود مشغول ساخته است. در هر دوره اى دانشمندان و متفکران درباره تربیت، فعالیت هاى علمى و عملى داشته و در این زمینه، نظرات کاربردى مهمى ارائه داده اند. در منابع اسلامى (قرآن و روایات) بیش از هر امرى، مسئله تربیت و سازندگى انسان به چشم مى خورد. رشد معنوى انسان و رسیدن او به کمالات، از مهم ترین برنامه هاى انبیا و کتاب هاى آسمانى بوده است. در این مقاله، به «امید» به عنوان یکى از عوامل مهم در تربیت انسان از دیدگاه قرآن و نقش سازنده آن اشاره مى شود.ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:42 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
بسمه تعالی
امید به آینده در قرآن
مارتین سلیگمن روان‌شناس معروف و استاد دانشگاه پنسیوانیا، اشاره می‌کند که علم روانشناسی در طول قرن بیستم عمدتاً به اختلالات روانی از جمله اضطراب، افسردگی، یأس و ناامیدی توجه کرد و از توجه به عواطف مثبت انسان غافل شد. بنظر او انسان دارای نیمه مثبت و نیم? منفی است و اکنون هنگام آن است که به جنبه‌های مثبت وجود انسان توجه شود و علاوه بر آسیب‌پذیری‌ها به توانمندی‌ها و استعدادهای انسان نیز توجه شود. در محور این نیمه مثبت، امید به آینده قرار دارد.
آدمی نیازمند امید به آینده است.ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:41 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
امید و آرزو، در صحیفه سجادیه
پرهیز از آرزوهای دور و دراز
امید و آرزو اگر به درستی در انسان شکل گیرد، مایه گرمی و حرارت زندگی انسان و سبب ایجاد شوق و شور در راه رسیدن به هدفهاست. انسانی که وجودش از امید و آرزو تهی است. از نعمت شادابی و نشاط بیبهره است. در نتیجه، از پویایی و پیشرفت باز خواهد ماند.
در حکایت است که عیسی مسیح علیهالسلام روزی پیرمردی را دید که با بیل مشغول زیر و رو کردن زمین بود. حضرت عیسی علیهالسلام عرضه داشت: خدایا! امید و آرزو را از دل او بیرون کن! پیرمرد بیل را رها کرد و به استراحت پرداخت. دوباره حضرت عیسی علیهالسلام فرمود: خدایا امید و آرزو را به او برگردان. پیرمرد برخاست و مشغول کار شد. حضرت عیسی علیهالسلام سبب را از او پرسید. او گفت: مشغول کار بودم که با خود گفتم: تو پیر شدهای تا کی باید کار کنی؟ پس بیل را انداختم و به استراحت پرداختم. پس از آن دوباره با خود گفتم که باید تا پایان عمر به راحتی زندگی کنی. پس به امید و آرزوی راحتی، دوباره به سوی بیل رفتم و مشغول کندن زمین شدم».
ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:39 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
امیدوار کننده ترین آیات قرآن از نظر امام محمدباقر علیه السلام
در «تفسیر فرات بن إبراهیم » آورده است که: بِشْر بن شُرَیح بَصْری می گوید که به امام باقر علیه السلام عرض کردم : «أَیةُ ءَایَةٍ فِی کِتَابِ اللَهِ أَرْجَی ؟! ؛ در قرآن کریم کدام آیه امیدوار کننده تر است ؟!» حضرت فرمود: قوم تو چه می گویند؟! من عرض کردم این آیه را: «یَـعِبَادِیَ الذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی ´ أَنفُسِهِمْ لاَ تَقْنَطُوا مِن رَحْمَةِ اللَهِ؛ ای بندگان من که در عمرهای خود اسراف کرده اید، از رحمت خدا نومید نباشید (که خداوند جمیع گناهان را می آمرزد!)» (زمر/53). حضرت فرمودند: «لَکِنا أَهْلَ الْبَیتِ لاَ نَقُولُ ذَلِکَ؛ لیکن ما اهل بیت این را نمی گوئیم !». من عرض کردم : پس شما در این باره چه می گوئید؟! حضرت فرمودند: «نَقُولُ: وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبکَ فَتَرْضَی . الشفَاعَةُ، وَاللَهِ الشفَاعَةُ، وَاللَهِ الشفَاعَةُ! (تفسیر فرات بن ابراهیم ص215 و بحار ج8 ص57).
ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:39 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
امیدواری را عادت خود نمایید
مفهوم امید و فواید آن
امید یعنی این که احتمال زیادی می دهم که در آینده به هدف هایم برسم . امید نیرویی هیجانی است که تخیل را به سمت چیزهای مثبت هدایت می کند . امید به ما انرژی می دهد و مجهزمان می کند ، و مانند کاتالیزوری برای کار و فعالیت عمل می کند . به سبب این که امید مستقیما با میزان اعتمادمان ارتباط دارد ، به ما الهام می دهد که هدفمان را بالاتر بگیریم ، تلاش بیشتری کنیم و قدرت مقاومت بیشتری داشته باشیم .
تحت تاثیر امید در مورد چیزها با معیار امکانها ، پاسخها و راه حلها به جای محدودیت ها ، از دست دادن ها و ترس ها می اندیشیم . این گرایش ذهنی مثبت ، زمینه باارزشی برای تلاشمان در یافتن راه حل مشکلات به وجود می آورد . امید همچنین به ما انعطاف پذیری ، نشاط و توانایی خلاصی از ضرباتی را که زندگی به طرف ما حواله می کند ، می دهد . ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:37 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
اهمیت امید و آرامش در زندگی
آرامش امید هر انسانی است. انسان همواره در جست وجوی آن است که در زندگی به آرامش و آسایش دست یابد. اگر بتوان برای سعادت دو مؤلفه اساسی برشمرد، آرامش مؤلفه اصلی است که به دو شکل آرامش روحی و امنیت اجتماعی ظهور می کند. انسان برای دست یابی به آرامش که شخصیت سالم و کامل را سامان می بخشد و یا به نوعی بیانگر شخصیت سالم و کامل است تلاش می کند و از هیچ کوششی در این راه دریغ نمی ورزد.
ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:36 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
بیم و امید، ابزاری کارآمد برای تکامل
در حدیث مشهوری پرستشگران به سه گروه دسته بندی شده اند: 1) گروهی که از ترس دوزخ و جهنم پرستش می کنند؛ 2) گروهی که به شوق بهشت عبادت می ورزند؛ 3) گروهی که به عشق و محبت خدا سر بر سجده می نهند(1). این دسته بندی به مراتب طولی پرستشگران توجه می دهد، بنابراین کسی که به خاطر ترس از دوزخ پرستش می کند، شوق به بهشت نیز دارد؛ ولی از آن جایی که ترس از دوزخ در نهادش قوی تر بروز و ظهور کرده، شوق به بهشت تحت شعاع آن قرار گرفته و خود را آن چنان که بایسته است نشان نمی دهد؛ چنان که کسی که شوق به بهشت دارد ترس از جهنم و دوزخ نیز در نهادش نهان است و ظهور آن چنان بایسته و شایسته است نمی یابد.
ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:30 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
خوف و رجاء در قرآن
پاره ای از مفاهیم عام اخلاقی عهده دار تنظیم موضع نفسانی انسان نسبت به عاقبت و پایان کار خویش است. شاخص ترین مفاهیمی که در این باب مطرح اند، عبارتند از: خوف، رجا، یأس و قنوط و ایمنی از مکر خداوند. چون یأس و قنوط به عنوان آفتی برای «بیم و خوف» و ایمنی از مکر خداوند آسیبی برای «امید و رجاء» محسوب می گردند.
بیم
الف) مفهوم و ماهیت بیم: بیم یعنی احتمال بروز امری ناخوشایند برای انسان در آینده بر اساس نشانه های قطعی یا ظنّی[1] که به طور طبیعی، دردمندی و نگرانی را در پی خواهد داشت.[2] بنابراین «خوف و بیم» با «جُبن و ترس»تفاوت اساسی دارند؛ زیرا «جُبن» عبارت است از خودداری نفس از دفاع و انتقام و امثال آن در جایی که اقدام به آن عقلاً و شرعاً مجاز و نیکو است.[3] عالمان اخلاق در یک تقسیم اولیه خوف را به دو نوع پسندیده و ناپسند تقسیم نموه اند. خوف ناپسند همان بیمناکی از غیر خداوند است و خوف پسندیده بیم از عذاب الهی، سرانجام بد و در واقع بیم از آثار و عواقب ناخوشایند اعمال و رفتار خویش است. موضوع بحث ما در این جا خوف پسندیده است. ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:29 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
ظرفیت آرزویی انسان و مسأله تجرد روح
مسأله دیگر که باز در انسان غیرمتناهی است، مسأله آرزو است. این هم البته یک مسأله جالبی است. میگویند آرزوی انسان هم غیرمتناهی است. ما الان یک سلسله آرزوها داریم و هر کس یک سلسله آرزوها دارد.
آیا آرزوهای کسی به این حالت است که اگر چیزی را که آرزو می‌کند به او بدهیم، یکمرتبه فاقد آرزو میشود و دیگر هیچ آرزویی ندارد؟ مثل اینکه معمولا افراد میگویند: من یک آرزو دارم، اگر خدا همان را بدهد دیگر از خدا چیزی نمیخواهم. ممکن است یک کسی چون قرارداد کرده، از خدا چیزی نخواهد اما دلش میخواهد.
ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:25 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
بسمه تعالی
ضرورت آرزو و ترک ناامیدی در انسان
مسأله ای که در انسان غیرمتناهی است، مسأله آرزو است. می گویند آرزوی انسان هم غیرمتناهی است. ما الان یک سلسله آرزوها داریم و هر کس یک سلسله آرزوها دارد. آیا آرزوهای کسی به این حالت است که اگر چیزی را که آرزو می کند به او بدهیم، یکمرتبه فاقد آرزو می شود و دیگر هیچ آرزویی ندارد؟ مثل اینکه معمولا افراد می گویند: من یک آرزو دارم، اگر خدا همان را بدهد دیگر از خدا چیزی نمی خواهم. ممکن است یک کسی چون قرارداد کرده، از خدا چیزی نخواهد اما دلش می خواهد. امکان ندارد که انسان دل خودش را به آنچه دارد قانع کند، همیشه هر چه داشته باشد، باز یک چیز دیگری غیر از آنچه که دارد می خواهد. این کسی که الان یک مقدار آرزویش محدود است، شرایط فعلی ایجاب می کند که آرزویش محدود باشد، چون یک امر نامحدود به نظرش معقول نمی رسد و عملی نیست، فکرش را هم نمی کند ولی دو قدم که جلوتر رفت و این را داشت، فورا به فکر یک مطلوب و آرزوی جدید می افتد. این حالت در انسان هست. آرزو از مختصات انسان است.
ادامه مطلب...
نویسنده » مهدی خیرالهی » ساعت 5:24 عصر روز جمعه 87 فروردین 16
